Je moet kunnen wonen waar je wilt
Den Haag kampt met vergelijkbare wijkproblemen als Rotterdam,
maar zoekt de oplossing niet in 'spreiding
van kansarmen'.
Door
Derk Stokmans
DEN
HAAG, 12 SEPT. "Ik zie absoluut niets in al die discussies
over gedwongen spreiding", zegt de Haagse wethouder Hilhorst
(PvdA) voor Stedelijke Ontwikkeling in de 'wijkplanwinkel' in
Transvaal. "Ik hou niet van social engineering. Zolang mensen
niet illegaal zijn, mag iedereen in Nederland wonen waar hij
wil."
Gisteren presenteerde hij met woningcorporaties Staedion en
HaagWonen een ingrijpend plan voor de Haagse probleemwijk Transvaal.
De komende tien jaar gaat bijna de helft van het aantal woningen
in de wijk tegen de vlak- te. De woningcorporaties slopen er
3.000. Daar komen 1.600 nieuwe, grotere woningen voor in de plaats.
Het plan kost 500 miljoen euro.
Bij onderzoeken blijkt Transvaal steeds een van de meest problematische
wijken van Nederland. De wijk kent een hoge werkloosheid, lage
inkomens en veel criminaliteit. Ook is Transvaal weinig groen,
zeer dichtbevolkt en heeft de bevolking een eenzijdige samenstelling:
76 procent is al1ochtoon.Veel verhuizingen en illegale bewoning
zorgen voor een geringe sociale cohesie.
Jacques
van Geest, directeur van woningcorporatie Staedion die 80 procent
van
de huurwoningen in Transvaal beheert, zegt dat
grootste bedreiging voor Transvaal" van buiten" komt.
Illegalen, prostituees en drugsdealers maken delen van de wijk
onleefbaar. Sinds drie jaar heeft de gemeente daarom een meldpunt
waar bewoners zaken als huisjesmelken en hennepkweek kunnen aangeven.
Het opjagen van de vaak georganiseerde huisjesmelkers en hennepkwekers
heeft effect, verzekert Hilhorst, ( hoewel hij toegeeft dat ze
gedeeltelijk uitwijken naar aangrenzende wijken. Hilhorst wil
niets weten van de suggestie dat het plan moet leiden tot het
verminderen van het aantal "kansarmen" in Transvaal.
Dat is volgens de wethouder geen taak van de gemeente. "Wij
moeten als overheid helemaal niet willen ingrijpen in de samenstelling
van de wijk." Mensen moeten zelf bepalen waar ze willen
wonen.
Het plan is volgens Hilhorst alleen bedoeld om tegemoet te komen
aan de behoefte aan verschillende woontypen. Nu bestaat het overgrote
deel van de wijk uit sociale woningen. Bewoners die beter willen
wonen kunnen niet in hun eigen wijk terecht. Daardoor trekken
ze weg, vaak naar de randgemeenten. Ook ouderen kunnen er nauwelijks
blijven als ze niet meer zelfstandig zijn. Uit onderzoek blijkt
dat mensen het liefst in hun eigen wijk blijven wonen.
Van Geest hoopt wel dat de nieuwbouw leidt tot meer "menging" in
de wijk. Hij zegt uit ervaring te weten dat verschillende inkomensgroepen,
culturen en woonstijlen een wijk aantrekkelijker maken. Van de
nieuwe woningen zal 70 procent daarom als koopwoning worden aangeboden.
Kritiek op betaalbaarheid van die woningen voor buurtbewoners
wuift Hilhorst weg. Uit eerdere ervaringen met koopwoningen in
achterstandswijken blijkt dat deze als “warme broodjes
over de toonbank gaan” Negentig procent gaat naar mensen
uit de eigen wijk, zegt Hilhorst. Dat de afname van goedkope
woningen het voor bewoners moeilijk maakt terug te keren naar
de wijk is volgens de wethouder onzin. Door het grote natuurlijke
verloop kan iedereen die dat wil terugkomen, verzekert hij.
Een
van de eerste voorbeelden van ruimere koopwoningen in Transvaal
is een twee
jaar geleden opgeleverd wooncomplex in de Scheepersstraat.
Ria Basarat, van Surinaamse afkomst, woont er sindsdien. "Als
je een huis koopt, dan weet je tenminste dat je niet tussen de
junks zit", lacht ze. Basarat woonde altijd al in de wijk
en was op zoek naar een koopwoning. Ook haar Turkse buurvrouw
Nurhan Akansu is erg blij met haar huis. Zij zat vroeger in Transvaal
op school, maar verhuisde later naar Moerwijk. Nu is ze terug
bij vrienden en familie. De kinderen kunnen veilig op de afgesloten
binnenplaats spelen en ze heeft goed contact met de buren. Hilhorst
en Van Geest benadrukken dat de wijkvernieuwing een totaal ander
karakter moet krijgen dan eerdere stadsvernieuwingen in de jaren
tachtig en negentig. Toen vervingen corporaties vooral bestaande
sociale woningbouw voor nieuwe sociale woningbouw. De achterliggende
gedachte was dat de armere inwoners in staat moesten zijn in
hun wijk te blijven wonen. "Buitengewoon onverstandig beleid",
zegt corporatiedirecteur Van Geest.
Nu wil Den Haag iets anders: omtovering van de wijk in een aantrekkelijke
woon- en werkomgeving. Zo moet de Paul Krugerlaan, een volgens
betrokkenen 'beruchte' winkelstraat, weer in zijn oorspronkelijke
staat van begin twin- tigste eeuw worden hersteld. Ook komt in
het centrum van de wijk een voetgangersgebied, zegt Arnie Caprino,
gemeentelijk projectleider van het wijkplan.
Gemeente
en corporaties proberen de gevolgen van de langdurige verbouwing
voor wijkbewoners
te minimaliseren. Omdat langdurige
leegstand van te slopen woningen tot overlast van drugs en tot
illegale bewoning leidt mogen vijftig kunstenaars tien jaar lang
leegstaande panden gebruiken als atelier en huis. Met straatkunstwerken
en andere buurtactiviteiten moeten de straten bij de wijk betrokken
blijven. "Slopen moet leuk zijn", zegt Nicole Teeuwsen,
namens stichting Boog verantwoordelijk voor het project.
Bewoners zelf lijken vooral gelaten te reageren op de plannen.
In de Wolmaransstraat, die volgend jaar mei gesloopt moet zijn,
zegt een Surinaamse vrouw het jammer te vinden dat ze weg moet,
maar ze is blij dat ze al een nieuw huurhuis in de buurt gevonden
heeft. Haar 83-jarige straatgenoot Pieter van Dorp, voorzitter
van het bewonersoverleg Transvaal-Zuid, woont al 45 jaar in hetzelfde
huis. Maar volgens hem is er eigenlijk nauwelijks weerstand tegen
de plannen. De gemeente heeft de bewoners vanaf het begin betrokken
bij de plannen en betaalt een goede verhuispremie. "Toch
was ik hier het liefst gebleven tot ik waterpas lig."
NRC 12.09.2003
|